YENİLENEBİLİR TEMİZ ENERJİ “GES”

Güneş Enerjisi Santralleri (GES), güneş ışığını direkt olarak elektrik enerjisine dönüştürmek için geniş alanlar kaplayan fotovoltaik hücrelerden oluşan solar panellerden faydalanır.

Güneş enerjisi, sınırsız enerji kaynağı güneşten yararlanması sebebiyle tükenmeyen bir enerji türü olarak ön plana çıkıyor. Yenilebilir ve temiz enerji olması sayesinde çevreye zararlı duman, gaz, karbon monoksit, kükürt ve radyasyon gibi etrafa zarar veren etkisi bulunmuyor. Aynı zamanda güneş enerji sistemleri, enerji bağımlılığını da ortadan kaldırıyor. Günümüzde enerji konusunda dışa bağımlılık çok önemli bir sorun teşkil ediyor. İşte bu noktada güneş enerji sistemlerinin yaygınlaşmasının, bu bağımlılığın azalmasına büyük katkıda bulunması öngörülüyor.

GÜNEŞTEN NASIL ELEKTRİK ÜRETİYORUZ?
Güneş enerjisini doğrudan elektrik enerjisine dönüştürmek için fotovoltaik sistemler (güneş pili sistemi) kullanılır. Fotovoltaik hücreler (PV hücreler-güneş hücreleri), gürültüsüz, çevreyi kirletmeden ve herhangi bir mekanizmaya gereksinim duymadan güneş enerjisini doğrudan elektrik enerjisine çeviren sistemlerdir. Panelin üzerine güneş ışığı geldiği zaman uçlarda bir gerilim oluşur ve elektrik elde edilir. Öncelikle güneş ışığı panele çarptığında, fotovoltaik piller bu ışığı emer, piller fotonu alır ve ışık elektriğe dönüştürülür. Güneş panelleri, oldukça verimli enerji üretirler ve enerji elde edilirken karbon salınımını minimum dereceye indirdikleri için çevre kirliliğini de büyük oranda azaltırlar.

TÜRKİYE’DE GÜNEŞ ENERJİSİ KULLANIMI
2018 verilerine göre, güneş enerjisinden elektrik üretiminin toplam elektrik enerjisi üretimindeki payı %7,5, yenilenebilir enerji kaynaklı üretim içindeki payı da %14 oldu. Türkiye’de güneş enerjisi; öncelikle yüksek potansiyeli, kullanım kolaylığı, yenilenebilir ve çevre dostu özelikleri ile diğer yenilenebilir enerji kaynaklarına göre daha hızlı olarak yaygınlaşabilecek niteliktedir. Türkiye'nin Güneş Enerjisi Potansiyeli Atlasına göre, yıllık toplam güneşlenme süresi 2737 saat (günlük toplamı 7,5 saattir), yıllık toplam gelen güneş enerjisi ise 1527 kWh/m² yıl, yani günlük toplam olarak 4.2 kWh/m² değerinde belirlendi.

GÜNEŞ PANELİ UYGULAMA ALANLARI
Güneş paneli uygulama alanları; arazi uygulaması ve çatı uygulamasıdır.
1.Arazi uygulaması; Temelde planlama, projelendirme, tedarik ve uygulama olarak dört bölüme ayrılıyor.
Planlama safhası; projenin tüm resmi işlemlerini kapsıyor. GES arazisine uygun arazi bulma, yerel elektrik dağıtım şirketi tarafından alınan çağrı mektubu anlaşması, imar planı sürecine dayalı ön fizibilite çalışması (kadastral yol, aplikasyon krokisi, üst ölçekli çevre düzeni planı plan durumu gibi), marjinal tarım arazisi olması ve diğer resmi kurumlardan alınacak ön izinleri kapsıyor. Projelendirme safhası; TEDAŞ Genel Müdürlüğü’ne başvurulmak üzere toplamda maksimum 270 gün süresince GES Elektrik, Statik ve Enerji Nakil Hattı projelerinin sunulmasını kapsıyor. Projelerin onaylanmasına müteakip ise iki yıl içinde planlama, tedarik ve uygulama süreçlerinin tamamlanmış olması gerekiyor.

Tedarik ve Uygulama safhası; GES projesinin arazide kuruluma hazırlık aşamalarının tamamla sürecidir. Özellikle çelik konstrüksiyon üretimi ve montaj, beton uygulaması ve panel temini başlıca unsurlardır.

2.Çatı projeleri; Sanayi (OSB’ler, depolama, tarım ve hayvancılık tesisleri), konut ve büyük ticari yapılar (AVM’ler, oteller, hastaneler, akaryakıt istasyonları vb.) uygulama alanlarıdır. Bu kapsamda yapı kullanım sınıfına göre Türkiye genelinde ciddi bir potansiyel oluşturuyor. Dikkat edilmesi gereken en önemli konu proje alanındaki yapıyı ilgilendiren statik hesaplamalarıdır. Bir diğer husus ise proje analizi ve mühendislik hesaplamalarının yanı sıra, panel montaj sürecidir. Panel montajı, çatının düz ya da kırık tipli olmasına göre planlanır.